హైదరాబాద్ సెంట్రల్ యూనివర్సిటీ (HCU) సమీపంలోని 400 ఎకరాల భూమిని అభివృద్ధి పేరుతో అమ్మకానికి సిద్ధం చేస్తున్న తెలంగాణ ప్రభుత్వ నిర్ణయం రాష్ట్రంలో తీవ్ర వివాదానికి దారితీసింది. ఈ నేపథ్యంలో, 67 మంది IAS, IPS, IFS అధికారులు ముఖ్యమంత్రి ఎ. రేవంత్ రెడ్డికి సంచలన లేఖ రాసి, ఈ చర్యలను తీవ్రంగా ఖండించారు. బుల్డోజర్లతో 100 ఎకరాల్లో చెట్లను నరికివేయడం, వన్యప్రాణుల మరణాలు, విద్యార్థులపై లాఠీఛార్జ్, అరెస్టులు వంటి ప్రభుత్వ చర్యలు తమను కలిచివేశాయని లేఖలో అధికారులు పేర్కొన్నారు. ఈ ఘటనపై తెలంగాణ హైకోర్టు, సుప్రీంకోర్టు జోక్యం చేసుకున్నప్పటికీ, వివాదం మరింత ఉద్ధృతమైంది.

HCU భూముల వివాదం: నేపథ్యం

హైదరాబాద్‌లోని గచ్చిబౌలి ప్రాంతంలోని కంచె గచ్చిబౌలి సర్వే నంబర్ 25లో ఉన్న 400 ఎకరాల భూమి, HCUకి 1974లో కేటాయించిన 2,500 ఎకరాల భాగం. ఈ భూమిలో దట్టమైన అడవి, నెమళ్లు, జింకలు, అడవి పందులు, తాబేళ్లు వంటి వన్యప్రాణులతో కూడిన జీవవైవిధ్యం ఉంది. రేవంత్ రెడ్డి నేతృత్వంలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం ఈ భూమిని ఐటీ పార్కులు, ఇతర వాణిజ్య ప్రాజెక్టుల కోసం వేలం వేయాలని నిర్ణయించింది. ఈ నిర్ణయాన్ని విద్యార్థులు, పర్యావరణవేత్తలు, ప్రతిపక్ష పార్టీలు (BRS, BJP) తీవ్రంగా వ్యతిరేకించాయి.

2024 మార్చి నుంచి ఈ భూమిపై బుల్డోజర్లతో చెట్లను నరికివేయడం ప్రారంభమైంది. ఈ చర్యలు సుప్రీంకోర్టు 1996లో ఇచ్చిన T.N. గోదావర్మన్ తీర్పును ఉల్లంఘిస్తున్నాయని, అడవి భూమిని కాపాడాలని విద్యార్థులు, NGOలు ఆరోపించాయి. ఈ నేపథ్యంలో విద్యార్థులు నిరసనలు చేపట్టగా, పోలీసులు లాఠీఛార్జ్, అరెస్టులతో స్పందించారు.

67 మంది అధికారుల సంచలన లేఖ

HCU భూముల వివాదంపై 67 మంది IAS, IPS, IFS అధికారులు సీఎం రేవంత్ రెడ్డికి రాసిన లేఖ రాజకీయ, పర్యావరణ సమాజంలో కలకలం రేపింది. ఈ లేఖలో వారు ఈ క్రింది అంశాలను ప్రస్తావించారు:

పర్యావరణ విధ్వంసం: 100 ఎకరాల్లో చెట్లను బుల్డోజర్లతో తొలగించడం ద్వారా హైదరాబాద్ జీవవైవిధ్యానికి తీరని నష్టం వాటిల్లింది.

వన్యప్రాణుల మరణాలు: నెమళ్లు, జింకలు వంటి మూగజీవాలు బుల్డోజర్ల కింద చనిపోయాయి, ఇది వన్యప్రాణి సంరక్షణ చట్టాల ఉల్లంఘన.

విద్యార్థులపై దాడి: నిరసన తెలిపిన విద్యార్థులపై లాఠీఛార్జ్, 52 మంది విద్యార్థుల అరెస్టు వంటి చర్యలు ప్రజాస్వామ్య విలువలకు విరుద్ధం.

చట్ట ఉల్లంఘన: సుప్రీంకోర్టు, హైకోర్టు ఆదేశాలను ఉల్లంఘిస్తూ, పర్యావరణ ప్రభావ మదింపు (EIA) లేకుండా చెట్లను నరికివేయడం.

ఈ చర్యలు తమను తీవ్రంగా కలిచివేశాయని, ప్రభుత్వం వెంటనే ఈ నిర్ణయాన్ని సమీక్షించాలని అధికారులు లేఖలో కోరారు.

సుప్రీంకోర్టు, హైకోర్టు జోక్యం

ఈ వివాదంపై సుప్రీంకోర్టు స్వయంగా జోక్యం చేసుకుని, ఏప్రిల్ 3, 2025న చెట్ల నరికివేతను నిలిపివేయాలని ఆదేశించింది. జస్టిస్ బి.ఆర్. గవాయ్, జస్టిస్ ఎ.జి. మసీహ్‌ల బెంచ్, పర్యావరణ విధ్వంసానికి బాధ్యులైన అధికారులపై జైలు శిక్ష విధించే అవకాశం ఉందని హెచ్చరించింది. నాలుగు వారాల్లో 100 ఎకరాల అడవిని పునరుద్ధరించే ప్రణాళికను సమర్పించాలని ప్రభుత్వాన్ని ఆదేశించింది.

తెలంగాణ హైకోర్టు కూడా ఏప్రిల్ 2, 2025న తాత్కాలిక స్టే ఆర్డర్ జారీ చేసి, ఏప్రిల్ 3న తదుపరి విచారణ జరుపుతామని పేర్కొంది. ఈ భూమిని “డీమ్డ్ ఫారెస్ట్”గా ప్రకటించాలని, వన్యప్రాణి సంరక్షణ చట్టం కింద జాతీయ ఉద్యానవనంగా గుర్తించాలని వాటా ఫౌండేషన్ వంటి NGOలు కోరాయి.

సీఎం రేవంత్ స్పందన

సీఎం రేవంత్ రెడ్డి ఈ వివాదంపై స్పందిస్తూ, ఈ భూమి HCUకి చెందినది కాదని, ఐటీ హబ్ అభివృద్ధికి ఉద్దేశించినదని వాదించారు. అయితే, AI ద్వారా తయారు చేసిన నకిలీ వీడియోలు, ఫోటోలు (నెమళ్లు అరవడం, జింకలు గాయపడడం) సమాజాన్ని తప్పుదోవ పట్టించాయని ఆరోపించారు. ఈ AI కంటెంట్‌పై విచారణ జరపాలని కోర్టులకు విజ్ఞప్తి చేయాలని అధికారులను ఆదేశించారు.

ఏప్రిల్ 5, 2025న మంత్రులు మల్లు భట్టి విక్రమార్క, డి. శ్రీధర్ బాబు, పొంగులేటి శ్రీనివాస్ రెడ్డితో కూడిన మంత్రుల బృందాన్ని ఏర్పాటు చేసి, HCU ఎగ్జిక్యూటివ్ కౌన్సిల్, విద్యార్థులు, సివిల్ సొసైటీతో చర్చలు జరపాలని నిర్ణయించారు.

రాజకీయ, సామాజిక ప్రతిచర్యలు

BRS నాయకుడు కేటీఆర్ ఈ చర్యలను తీవ్రంగా ఖండించారు. ఈ భూమిని రూ.10,000 కోట్ల స్కామ్‌గా అభివర్ణిస్తూ, 2028లో BRS అధికారంలోకి వస్తే ఈ భూమిని తిరిగి పునరుద్ధరిస్తామని హామీ ఇచ్చారు. విద్యార్థులు, పర్యావరణవేత్తలు, సివిల్ సొసైటీ సభ్యులు నిరసనలు కొనసాగిస్తుండగా, ఈ వివాదం తెలంగాణ రాజకీయాల్లో కొత్త చర్చలకు దారి తీసింది.

ముగింపు

HCU భూముల వివాదం తెలంగాణలో రాజకీయ, పర్యావరణ చైతన్యానికి నిదర్శనంగా మారింది. 67 మంది ఉన్నతాధికారుల లేఖ, కోర్టుల జోక్యం, సామాజిక నిరసనలు — ఇవన్నీ కలిసి ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థలో పర్యావరణ పరిరక్షణకు కలిసివచ్చే మార్గాలను సూచిస్తున్నాయి.